Narsistik Kişilik Bozukluğu – İlişkinizde daima dikkat ve hayranlık beklentisi olan bir kişiyle sinir bozucu beraberliğiniz mi var? İhtiyaçlarınızı ve duygularınızı çoğu zaman dikkate almıyor mu? Çevresinde ki herkesten çoğu konuda iyi olduğunu düşünen ve kendisine hak ettiği gibi davranılması gerektiğini düşünen biri mi? En basit bir anlaşmazlıkta veya yaptığınız ufak eleştiride size hakaret ve küçümsemeyle mi karşılık veriyor? Eğer ilişki yaşadığınız kişi bu özelliklerde ise, bir narsistle karşı karşıya olabilirsiniz..
Neler Okuyacaksınız?
Narsist (Özsevici) Ne Demek? Narsizm Nedir?
Narsizm kelimesi; kişinin kendi fiziksel veya zihinsel benliğine karşı hissettiği aşırı beğeni ve bağlılık olarak tanımlanır. Narsist kelimesi Yunan mitolojisinde bir kahraman olan Narkissos’ dan gelmektedir. Narsisizmin kişi de ileri boyutlarda yaşanması haline ise tıpta ‘narsistik kişilik bozukluğu‘ (NKB) adı verilmektedir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Bir diğer adı olan “özsevici” kelimesinden de anlaşılacağı üzere narsist kişilik bozukluğu; kendisini aşırı derecede önemli hisseden ve sürekli bir hayranlık beklentisi olan kişilerin yaşadığı zihinsel bir rahatsızlıktır.
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler kendi zihninde şişirdikleri ihtişamlı imajına aşık olur ve böylece yaşadıkları özgüvensizlik duygusundan uzaklaşmış olurlar. Bunun yanısıra ihtişam sanrılarını besleyebilmek fazlasıyla çaba gerektirir. Bu çaba sonucu olumsuz tutumları ve davranışlar meydana gelir.
Narsistik kişilik bozukluğu (NKB), ben merkezci, kibirli bir düşünce – davranış yapısı ve diğer insanlara karşı düşüncesiz yaklaşımları içerir. Empati kurmada yoksunluk ve de hayranlar edinmeye aşırı ihtiyaç duyma hallerini bireyde barındırır.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Bu bireylerin çoğunluğu yükseltilmiş özgüven ve kendilerine besledikleri çarpıtılmış hayranlık ile hayatlarını sürdürmektedir. Kendilerini diğer kişilerden üstün görme eğilimleri sebebiyle nerdeyse karşı tarafın hislerine saygı duymazlar. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler, çoğu zaman bu ölçüsü olmayan üstünlük hissi ile ilişkilerinde sorun yaşamaktadırlar.
Kendisinin ayrıcalıklı olduğu hissine aksi yönde bir tutumla karşılaştıkları zaman; karşısında ki kişiyi değersizleştirir. Kendisine hayran olacak ve onu alkışlayacak başka insanların arayışına çıkar. İlk hedefleri girdikleri her ortamda ve her konuda zirvede olmaktır. Böylece kendilerini güvende hissederler.
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, başkaları ile ortaklık kurmakta zorluk çekerler. Çünkü eksikliklerinin görünmesini istemezler. Yaşadıkları bu süper kişiliğin derinliklerinde, kolayca incinebilir bir hal ve aşırı kırılgan bir özsaygı vardır. Başkaları ile ilişki kurmasının bir başka nedeni ise asla bir şeyler paylaşmak değildir. Ne kadar mükemmel biri olduğunu hissetmeye ve bunun onaylanmasına duyduğu ihtiyaç her zaman baskındır. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler ile evlilik de böyledir. Bu da bir nevi ortaklık diyebiliriz.
Her durumda olumlu bir muamele hak ettiklerini düşünürler. Ne istiyorlarsa, almaları gerektiğine gerçekten inanırlar. Bunun yanısıra çevrelerindeki insanların, onların her isteğine koşulsuz uyum sağlamasını beklerler. Eğer ihtiyaçlarını önceden bilip karşılamazsanız, bir işe yaramaz olduğunuzu düşünürler. Karşılık olarak size saldırgan, öfkeli veya soğuk davranışlar sergilerler.
Kendi menfi istekleri onun için çok önemlidir. Bu doğrultuda kendi amaçlarına ulaşmak için karşı tarafın hakkını gözetmeksizin o kişiyi sonuna kadar kullanır. Bu duruma paralel olarak empati kuramaz ve başkalarının gereksinimlerini anlamak istemezler.Kıskanmak ve kıskanılmak onun için apayrı biz hazdır.
Kendi beğeni ve kriterlerine uygun bulduğu önemli bir kişiyi, abartılı olarak yüceltebilir. Bu kişiyi kendine örnek alabilir ve onun yolundan gidebilir. Burada sağlamak istediği motivasyon o kişiden bir şeyler öğrenmek ve onu değerli kılmak değildir. O önemsediği kişi, kendi izlediği yolda onun için bir piyondur. Amaç beğenilirliğini arttırmak ve önem kademesini biraz daha yükseltmektir. Ancak işler istediği gibi gitmez ve o kişi kendi belirlediği kriterler dairesinde aksi tutumlar ya da onaylamadığı yaklaşımlar sergilerse durum tam tersine döner. Abartılı bir şekilde yücelttiği ve önemsediği kişi aniden bir böceğe dönüşebilir.
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireylerde, benmerkezci karekterin baskın olması daha birçok olumsuz özelliği beraberinde getiriyor. Bunlardan bir diğeri ise kişinin empati eksikliği yaşayarak karşı tarafı kesinlikle anlayamamasıdır. Empati, bireylerin karşılıklı iletişimlerinde öncelikli kavram olmaktadır. Örneğin, evlilik müessesi için olmazsa olmaz bir şarttır da diyebiliriz. Bu yoksunluk, narsistik kişilik bozukluğu ile evlilik sürecinde birçok sıkıntıyı beraberinde getirmekte.
Bir Narsistin Zihninde Olup Bitenler:
- Ben fazlasıyla özel bir insanım
- Üstün biri olmam sebebiyle, bana özel yaklaşılmasını ve bazı ayrıcalıklar tanınmasını hak ediyorum
- Diğer insanlara uygulanan kurallar beni bağlamaz
- Her zaman gözde olmak, hayran olunmak ve övülmek çok önemlidir
- Bulunduğum konuma saygı göstermeyenlerin mutlaka cezalandırılması gerekir
- Diğer insanların benim gereksinimlerimi karşılamaları gerekir
- Hak ettiğim saygıyı görmeliyim ya da hak ettiklerimin verilmemesi bağışlamayacağım bir durum
- İnsanlara beni eleştirme hakkı tanımıyorum
- Başka insanlar, sahip oldukları varlığı ve kendilerine gösterilen değeri hak etmiyor
Bu özelliklere sahip olan tüm insanlarda narsistik kişilik bozukluğu olmayabilir. İyi bir klinik gözlem ve projektif testler, ayrıca aile görüşmeleri tanısal değerlendirmede faydalı olacaktır.
Narsistiklik Kişilik Bozukluk Neden Gelişir?
Narsistik kişilik bozukluğun gelişiminde, 0-6 yaş dönemi çok önemlidir. Bu dönemde çocuk doğal olarak aileyle ilişki kurar. Özellikle annesi ile kurduğu ilişki ve bağ onun kişilik gelişiminde ve de sonraki yaşamında oldukça etkili rol oynayacaktır. Gelişim sürecinde ailenin çocuktan beklentisi vardır. Çocuk bu beklentileri karşılarken, aile bu durumu belli bir seviyede tutar ve bunu bilinçli olarak yapmaz. Çocuk aile için en başarılı, en zeki, en akıllı, en uslu olmalıdır. Bu yanlış tutumun sonucu olarak çocuk kendi potansiyelini gerçekleştiremez ve kendi iradesi ile kararlarını alamaz dereceye gelir.
Erken çocukluk döneminde, anne babanın yeterli eşduyum göstermemeleri narsist kişilik bozukluğunun oluşmasına zemin hazırlar. Çocuğun uygun ebeveyn ortamında gerçekte yaşanan dünyanın hayal kırıklıkları ile yeterince karşılaşmaması durumu da bu kişilik bozukluğunda etkendir. Çocuğun sahip olduğu birçok özelliği, anne ve babanın aşırı derecede yüceltmeleri ve vurgulamaları ile sürekli beslenen çocuk,olması gerekenden fazla büyüklenen öz benlik duygusu oluşturur. Bunun da “Narsizmin” oluşumunda önemli bir etkisi vardır. Birçok narsistin öyküsünde, çocuklukta yaşadıkları duygusal ihmal belirgindir.
Narsist kişilerin geçmişlerine bakıldığında, yoğun bir değersizlik hissinin hakim olduğu görülür. Bu duygudan kurtulabilmek adına, daima değerlerini yükselten etkinlikler içinde bulunurlar. Bu aktiviteler başarılı olmaya çalışmak veya başarı peşinde koşmak gibi olabilir. Fakat bu süreçlerin farkında değildirler, bunları bilinçsizce yapmaktadırlar.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Kimlerde Görülür?
Narsistik kişilik bozukluğu tanısı konulan kişilerin %70 ten fazlası erkektir. Toplum içerisinde ise narsistik kişilik bozukluğunun görülme oranı, %1 civarındadır.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Tedavisi Var Mı?
Narsistik kişiler, terapiye zor ikna olan kişilerdir. Onlara göre, terapiye gelmek zayıflığın ve güçsüzlüğün göstergesidir. Temel sebebin ruhsal sorunlar olduğunu düşünmedikleri için terapiye gelmeyi tercih etmezler. Geliş sebepleri, genellikle farklı nedenlerden olur; depresyon, kaygı, panik atak, mutsuzluk, boşluk hissi ve cinsel sorunlardır. Ya da insan ilişkilerinde sıkıntı yaşadıkları için gelmiş bulunurlar; aile içi çatışmalar, ilişki sorunları veya başarısız oldukları bir konu olabilir.
Narsistik kişilik bozukluğunun tedavi edildiği alan; dinamik psikoterapidir. Terapist için zorlayıcı vakalar olabilir. Terapist,bazen danışanı tarafından öfke duyulan kişi olabilir. Terapi süreleri kişinin motivasyonuna göre değişkenlik gösterebilir. Bu tedavilerde amaç; kişinin zayıf olan duygularını geliştirmek ve kendi hayatı için uygun, gerçekçi beklentiler oluşturmaktır.
Narsistik Kişilik Bozukluğu hakkında kendinizde veya yakın çevrenizde belirtiler gördüğünüzü düşünüyor veya şüphe duyuyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz.
Bir Cevap Yazın